(4 марта 2015) Софья Шарабуеван лӱмжӧ газетнан лаштыклаштыже ик гана огыл возалтын. Паша корныжым культур дене кылдыше чолга ӱдыр мер пашаштат ойыртемалтеш. Тудо Озаҥысе марий национально-культурный автономий пелен самырык пӧлкам вуйлата.
С.Шарабуева Шернур районысо Шӱдымарий кундемысе Куэрсола ялыште 1991 ийыште шочын. Ача-аваже, Зоя Николаевна ден Александр Иванович, ныл икшывым ончен куштеныт. Кугурак акаже, Надежда Шарабуева — Марий самырык театрын актрисыже. Ольга акаже — логопед. Иван изаже шыл комбинатыште тырша. Софья изинекак мураш йӧратен кушкын. Яндар йӱкан аваже гармоньым мастарын шокта. Шуко гана концертлаште пырля муреныт. Школ ансамбль дене районысо тӱрлӧ мероприятийыш ушненыт.
Софья школыш вич ияшак каен. «Тиде кечым ӱмыреш шарнен илаш тӱҥалам. Йочасадыш кошташ пешыже кумыл лийын огыл, да авам почеш школыш кошташ тӱҥалынам. Шарнем, октябрь тылзын ик мотор кечын у тетрадь ден ручкам налын, школыш каенам. Авам школышто пашам ышта, садлан лӱдын омыл. Икымше классыште туныктышо Ольга Николаевна Агачева, мыйым классысе пытартыш партышкыже шынден. Программе дене уже «М» буквам тунемыныт. Икмыняр жап тыге шинчымек, Ольга Николаевна эркын-эркын мыйымат йодышташ тӱҥалын. Тыге мыйым У ий деч вара икымше классыш налыныт», — шарналта Софья.
Тунемме пагытыште С.Шарабуева муро, почеламут конкурслаште вийжым терген. Смотр годым эреак командын капитанже лийын. Ныл класс деч вара ачаж ден аваже ӱдырым республикысе национальный президент школ-интернатыш тунемаш колтеныт. Софья домрым ойырен налын. Ты семӱзгар дене шокташ моткочак йӧратен, сандене умбакыжат мастарлыкшым шуараш лийын – И.Палантай лӱмеш музыкальный училищыште ныл ий тунемын. А вара Озаҥыш корным кучен, Н.Г.Жиганов лӱмеш кугыжаныш консерваторийыш тунемаш пурен. Икымше курс гычак «Tatarica» студент оркестрыш налыныт. Татар оркестрыште шоктымыжлан марий ӱдыр чот куанен. Оркестр дене Российын тӱрлӧ кундемыштыже, тыгак Турцийыште, Казахстаныште лияш пиал шыргыжалын.
2014 ийыште С.Шарабуева консерваторийым йошкар диплом дене тунемын пытарен. Кызыт Озаҥысе музыкальный школышто пашам ышта — йоча-влакым домр дене шокташ туныкта. Тидын годымак марий мер паша дечат ӧрдыжеш огеш код. Йолташыже-влак дене пырля Озаҥыште марий йылмым, тӱвырам вияҥдымашке надыржым пышта. 2014 ийыште тудлан Марий Эл Кугыжаныш Погынын Таумутшым кучыктеныт.
С.Шарабуева кумшо курсышто тунеммыж годым Озаҥысе марий самырык тукым дене Келшымаш пӧртыш икымше гана толмыж деч вара кылым пеҥгыдемден. Ӱдыр-рвезе-влакын, пырля погынен, шочмо йылме дене мутланымышт, мурен-куштымышт чонжым савырен. 2011 ийыште нуно «Лай мардеж» ансамбльым чумыреныт. Тиде сомылыш Звенигово районысо Кужмара ялыште шочын-кушшо, тудо жапыште Озаҥысе консерваторийыште теорий да композиций факультетыште шинчымашым погышо Надежда Макарова (кызыт Сургутышто ила) кугу надырым пыштен. Участникше-влак утларакше Татарстан Республикын тӱрлӧ кундемже, тыгак Марий Эл гычат улыт.
2013 ий гыч ансамбльым да Озаҥысе марий национально-культурный автономийын самырык пӧлкажым Софья Шарабуевалан вуйлаташ ӱшаненыт. Эртыше ийын шыжым Марий форумышто тудо паша лектышышт дене палдарыш.
«Самырык пӧлкан тӱҥ шонымашыже – шочмо калыкнан культуржым, марий кумылым аралаш. Мемнан коклаште курыкмарийжат, олыкмарийжат, эрвелмарийжат улыт. Мер пашанам Татарстанысе калык-влак келшымаш пӧрт пелен виктарена: мероприятийлашкыже ушнена, марий йӱлам, мурым, куштымашым, вургемым ончыктена. Марий кинофильм-влакымат (Д.Осокинын «Шошо», А.Иванован «Кугу корка») пырля ончена. 2013 ийыште ик эн шарналтше татлан марий койышнам кумда тӱняш луктын ончыктымынам шотлена: 14-21 октябрьыште «Лай мардеж» ансамбль дене Эстонийыште «Финн-угор родо-тукым» фестивальыште лийынна. А 4 ноябрьыште Тинчурин лӱмеш театрыште «Мемнан суртна — Татарстан» фестивальын гала-концертыштыже койышнам ончыктенна.
Ансамбльна дене моло калыкын пайремышкыжат («Караван» руш фестиваль, татар-влакын Наврузышкышт) ушненна. ТНВ-ын «Жырлыйк эле», «Башваткыч» телепередачылаштыже уна лийме. «Лай мардежын» мурымыжо «Шокто, гармонь» Российысе телепередачыште да XXVII тӱнямбал универсиадыште йоҥгалтын.
Марий кумылым арален кодаш манын, тӱрлӧ йӧным кучылтына Иктыже — марий дискотеке. Тыгай касыш Озаҥ ола гыч веле огыл, а Татарстанын тӱрлӧ верже гыч толедат. Шуко еҥым погаш социальный сетьыште ыштыме увертарымашна полша. Черетан вашлиймашыш ӱжаш йӧнанрак лийже манын, кажне самырык еҥым анкетым возаш йодынна. Мер пашанам виктарымаште кугу полышым шке таҥашна, бизнесъеҥ Наталья Кукушкина пуа. Тудлан моткоч кугу таум каласена.
Идалык ончыч февральыште У Торъял районышто икмыняр концертым ончыктенна. Марий национально-культурный автономийын пашашкыже уло кумылын ушнена. Тыге йӱла дене кылдалтше пайрем-влакым: Шорыкйолым, Ӱярням, Марий талешке кечым — пырля эртарена. Кажне ийын республикыштына эртыше Семык пайремыште Озаҥ ола деч делегацийым вуйлатена.
Пашана лач мурен-куштымаш веле огыл. Ӱмаште 29 августышто «Юл кундемысе калык-влакын кочкышышт» регион-влак кокласе фестиваль-конкурсышто вийнам тергенна да «Йӱлам аралымаш» номинацийыште палемдалтынна. 30 августышто Озаҥын да Татарстан Республикын кечыштым пайремлыме годым Шатровый паркым марий сынна дене сӧрастарымашке ушненна.
Марий Эл денат кылым кучена. Марий кугыжаныш университетын «Марий мурсем» ансамбльже Келшымаш пӧртын сценыштыже мастарлыкшым ончыктен ыле. А 19 октябрьыште «Тукым гыч тукымыш» мероприятийыште Озаҥыште илыше марий ветеран-влак дене вашлиймаш «Марий Эл» ГТРК-н журналистше Алёна Иванован «Кугу корка» кинофильмжым ончымо кужу жаплан шарнымашеш кодыт. Ӱдыр-рвезына-влак Марий Элыште эртыше самырык тукым слётышкат кумылын ушнат.
Ансамбльын ик эн чолга еҥже-влак теве кӧмыт улыт: Александр Славин, Галина Алжикова, Юлия Гаврилова да Анна Таныгина. Марий йылмым, тӱвырам, йӱлам палымына мемнам икояным, вияным ышта. Татарстан ден Марий Эл республикла, тыгак моло кундем гыч Озаҥыште илыше марий-влакым мемнан деке ушнаш уло кумылын ӱжына.
Самырык ача-ава-шамыч йочаштым марий улмышт дене кугешнышым кушташ тӱҥалыт манын ӱшанена».
С.Пехметова.
Снимкылаште: С.Шарабуева; Озаҥысе чолга марий-влак.